Sociale Verloskunde
Position Paper

Aanpak

Het actieonderzoek Samen Groeien 010 bevat 4 werkpakketten, die in de periode 2021 - 2025 zijn uitgevoerd:

1. Inzicht krijgen in begrippen ‘kwetsbare omstandigheden’ en ‘eerste 1000 dagen’
2. Realiseren (verbeterde) samenwerking (aanstaande) ouders en professionals
3. Ontwikkeling van zorgtrajecten door (aanstaande) ouders en professionals
4. Ontwikkeling plan van aanpak voor duurzaam leer- en verbeternetwerk

De onderzoekspopulatie bestond uit (aanstaande) ouders in kwetsbare omstandigheden, hun (toekomstige) professionals, de onderzoeker(s), de betrokken beleidsmakers en beslissers van de gemeente Rotterdam en die van de betrokken zorgorganisaties en instellingen in Rotterdam.

In de publicatie Improving integrated care for (future) parents facing vulnerable circumstances in the early life course of their (future) child: An action research protocolvan Munshi et al is het onderzoeksprotocol gepubliceerd.

Voor een samenvatting klik hier.

Samenwerking

Samen Groeien 010 is een project van het Erasmus MC, Gemeente Rotterdam, CJG Rijnmond, Nu Niet Zwanger Rotterdam, ASVZ, Hogeschool Rotterdam en Tilburg University

Samen Groeien 010 is mogelijk gemaakt met steun van ZonMw.

Resultaten per werkpakket

1. (Aanstaande) ouders en professionals hebben een gedeeld begrip over kwetsbare omstandigheden en het belang van 1000 dagen
   Vanuit literatuur en vragenlijstonderzoek hebben we inzicht gekregen in hoe ouders en zorgverleners denken over het begrip kwetsbaarheid en hoe zij handelen. Dit heeft o.a. geresulteerd in

1. ‘Praatplaat’, die gebruikt kan worden als gesprekstarter tijdens een bijeenkomst + toelichting (2024).
2. Literatuuroverzicht (2022).
3. Overzicht van de relevante kaders en wet- en regelgeving, taken en bevoegdheden van zorg- en hulpverleningsorganisaties betrokken bij de eerste 100+1000 dagen.

4. Uitkomsten vragenlijstonderzoek onder ouders en zorg- en hulpverleners. Deze worden nog gepubliceerd.







2. Realiseren (verbeterde) samenwerking (aanstaande) ouders en professionals
   In Rotterdam Delfshaven is een leernetwerk en een Ouderpanel gerealiseerd. Hierin is gewerkt aan het delen van kennis en ervaring en inzichten om de zorg te verbeteren en van elkaar te leren. Dit heeft o.a. geresulteerd in:

5. Infographic ‘Het bespreekbaar maken van stress, psychische klachten en mentaal welzijn bij (aanstaande) ouders; tips voor zorg- en hulpverleners (2023).
6. Samenwerkingskaart Delfhaven.
7. Ervaringen en adviezen van het Ouderpanel Samen Groeien 010 aan zorg- en hulpverleners in de preconceptiezorg en de eerste 1000 dagen (2025).​
8. AI-filmpjes van ouders en zorg- en hulpverleners gebaseerd op interviews die de onderzoeker heeft gehouden. De monologen uit de filmpjes zijn ook uitgewerkt in een document.
   1. Ervaringen van een jonge moeder
   
   2. Ervaringen van een jonge moeder zonder verblijfsvergunning
   
   3. Ervaringen van een vader
   
   4. Ervaringen van coach Moeders van Rotterdam
   
   5. Ervaringen van gynaecoloog
   
   6. Ervaringen van jeugdverpleegkundige
   
   7. Ervaringen van WMO-adviseur
   
   
9. Een getrainde ervaringsdeskundige (Lisaura) met wie ook 2 filmpjes zijn opgenomen over haar ervaringen met de zorg- en hulpverlening tijdens haar zwangerschap en hoe het een paar jaar later met haar gaat.
   Tijdens haar zwangerschap
   
   Lisaura – 2025


3. (Aanstaande) ouders en professionals werken met elkaar samen in op maat gemaakte zorgtrajecten, zodat continuïteit in het aanbod geboden wordt ten aanzien van signalering, toeleiding/verwijzing, ondersteuning en zorg.
   Om de ouders en zorg- en hulpverleners te ondersteunen zijn twee tools ontwikkeld:
10. De zorg- en hulpverlening voor de eerste 100+1000 dagen is voor ouders in kaart gebracht middels een infographic ‘Wie kunnen je helpen voor, tijdens en na je zwangerschap (2025)

11. Er is een folder voor ouders met een handleiding voor zorgverleners ontwikkeld ter ondersteuning van het bespreken van (potentiële) risicofactoren tijdens de zwangerschap: ‘Belangrijke onderwerpen voor, tijdens en na de zwangerschap’ (2025)





4. Een duurzaam leer- en verbeternetwerk waarbinnen (a.s.) ouders, zorg- en hulpverleners, zorgaanbieders en de gemeente Rotterdam kennis en ervaring delen, van elkaar leren en gezamenlijk de zorg en begeleiding aan (a.s.) ouders in kwetsbare omstandigheden verbeteren.
   Dit heeft geresulteerd in
12. Een Handreiking Leernetwerk waarin op basis van de kennis en ervaring uit Samen Groeien 010 wordt beschreven hoe een leernetwerk opgezet kan worden

13. 3 kennisclips netwerk, waarin de onderzoeker laat zien hoe je een netwerk kan opzetten en hoe je op verschillende niveaus kan leren

Overzicht opgeleverde producten

1. Zorg- en hulpverlening eerste 100+1000 dagen van het kind; takenpakket en wettelijke en financiële kaders (infosheet voor zorgverleners, 2023)
2. Het bespreekbaar maken van stress, psychische klachten en mentaal welzijn bij (aanstaande) ouders; tips voor zorg- en hulpverleners (infographic, 2023)
3. Zes interviews zorgverleners en ouders
4. Praatplaat Kwetsbaarheid & toelichting (2024)
5. Belangrijke onderwerpen voor, tijdens en na de zwangerschap (folder voor ouders, 2025)
6. Handleiding Belangrijke onderwerpen voor, tijdens en na de zwangerschap (handleiding voor zorgverleners, 2025)
7. Wie kunnen je helpen voor, tijdens en na je zwangerschap (infographic voor ouders, 2025)
8. Ervaringen en adviezen van het Ouderpanel Samen Groeien 010 aan zorg- en hulpverleners in de preconceptiezorg en de eerste 1000 dagen. HJM van Heijningen-Tousain, SC Raghoenath-Munshi, HE Ernst-Smelt en het Ouderpanel Samen Groeien 010 (maart 2025)​
9. Zeven AI-filmpjes met interviews met ouders en zorg- en hulpverleners (2025)
   1. Ervaringen van een jonge moeder
   2. Ervaringen van een jonge moeder zonder verblijfsvergunning
   3. Ervaringen van een vader
   4. Ervaringen van coach Moeders van Rotterdam
   5. Ervaringen van gynaecoloog
   6. Ervaringen van jeugdverpleegkundige
   7. Ervaringen van WMO-adviseur
   
10. Drie kennisclips over leernetwerken (2025)
11. Twee filmpjes met ervaringsdeskundige Lisaura
    1. Tijdens haar zwangerschapr
    2. Lisaura – 2025
    
12. Terugblik symposium
    1. Impressie symposium Hart voor een goede start - 8 april 2025
    2. Presentaties symposium Hart voor een goede start - 8 april 2025
    
13. Eindrapportage)​

Symposium & eindrapportage

Op het symposium ‘Hart voor een goede start’ heeft Samen Groeien 010 haar resultaten gepresenteerd. Kijk hier naar een impressie van de bijeenkomst en hier naar de presentaties van o.a. onderzoeker Sushma Munshi.

Het symposium werd geopend door spoken word artist Mirte Vertelt met een prachtig vertolkte toepasselijke tekst.

Gerelateerd onderzoek

Wat is kwetsbaar volgens zwangere en pas bevallen vrouwen?
Voorafgaand Samen Groeien 010 hebben we onderzocht hoe zwangere en pas bevallen vrouwen denken over de term kwetsbaarheid. De resultaten zijn gepubliceerd in het artikel Exploring perceptions of vulnerability among women facing psychosocial adversity before, during and after pregnancy: A qualitative interview-study using thematic analysis. L. van der Meer et al (2024)

Voucher kennisuitwisseling en samenwerking in leernetwerk KOOZ
We hebben een inventarisatie uitgevoerd naar instrumenten en aanpakken die handvatten bieden om handelingsverlegenheid te verminderen en samen beslissen bevorderen. Tevens zijn er 6 interviews gehouden met zowel zorg- en hulpverleners als cliënten over hun ervaringen met het signaleren en bespreken van kwetsbare situaties in de praktijk.

ZonMw subsidie Verspreidings- en Implementatie Impuls (VIMP)
Mei 2025 hebben we een kleine subsidie ontvangen om de infographic ‘Wie kunnen je helpen voor, tijdens en na je zwangerschap’ te implementeren, testen en te verbeteren. Klik hier voor meer informatie. Resultaten worden medio 2026 verwacht.

Publicaties

• S.C. Munshi, A.M. Weggelaar-Jansen, A. van den Berg-Bakker, L.M.G. Blanchette, H.W. Harmsen van der Vliet-Torij, M.W. Hodes, M. van ‘t Hof, M.P. Lambregtse-van den Berg, L. van der Meer, H.E. Ernst-Smelt, H.H. Bijma. Improving integrated care for (future) parents facing vulnerable circumstances in the early life course of their (future) child: An action research protocol. October 31, 2024 https://doi.org/10.1371/journal.pone.0305557
• Munshi, S. C., Hoex, E. C. I., Weggelaar-Jansen, A. M., Knijff, E. M., van der Wilk, E. C., Steegers, E. A. P., & Bijma, H. H. (2025). Integrated care for multi-domain vulnerability during pregnancy: a retrospective cohort study. Archives of Women's Mental Health. https://doi.org/10.1007/s00737-024-01554-x
• In gesprek met zwangeren in een uitdagende situatie, Nataal 61, pag. 6-9.https://www.nataal.nl/inkijk/editie-61/6/